Туберкулез бірнеше мың жыл бойы белгілі. Кейбір мәліметтерге сәйкес, бұл ауру тіпті фараон Тутанхамонда болған, ал әйгілі поляк композиторы және пианист Фредерик Шопен одан қайтыс болды.
Жыл сайын наурыз айының соңында әлемде Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күні - 1882 жылы осы ауруды тудыратын бактерия табылған күні атап өтіледі.
Ұлттық фтизиопульмонология ғылыми орталығының директоры Малик Аденовтың айтуынша, Қазақстанда 2023 жылдың қорытындысы бойынша туберкулез бойынша тұрақты эпидемиологиялық жағдай байқалады. Сырқаттанушылық көрсеткіші 2022 жылмен салыстырғанда 4,9% - ға, ал өлім-жітім көрсеткіші 14,3% - ға төмендеді.
Ақмола облысында 2023 жылы туберкулездің 305 жаңа жағдайы тіркелді, оның ішінде 275 өкпе және 30 өкпеден тыс нысандар.
Айта кету керек, бүгінде туберкулезді емдеу негізінен амбулаториялық жағдайда, пациент инфекциялық бақылау шараларын және клиникалық жағдайды сақтаған кезде жүргізіледі.
Елде туберкулезді диагностикалаудың заманауи әдістері, оның ішінде жедел әдіс қолданылады.
Бала кезімізден біз диагностиканың ең кең таралған әдісін білеміз-Манту сынағы. Ал 2014 жылдан бастап елде диаскинтест қолданылды, сонымен қатар аурудың жасырын және белсенді түрін анықтау үшін квантиферон сынағы жақында қолданылды.
Естеріңізге сала кетейік, Манту сынағы - туберкулез инфекциясының болуына иммунологиялық тест болып табылады. Диагностиканың бұл әдісімен адамға күрделі қосылыс болып табылатын туберкулин енгізіледі. Онда тірі немесе өлтірілген микобактериялар жоқ, тек туберкулез микобактериялары өскен ортаның кейбір элементтері мен бөліктері бар.
Диаскинтест-диагностиканың қосымша әдісі, жоғары сезімталдыққа ие және жалған оң реакциялардың дамуын азайтады. Оны балаларға бір жастан бастап қолдануға болады, ал жұқтыру қаупі алынып тасталады.
АИТВ-инфекциясы және туберкулез-коинфекция деп аталатын инфекциялар. Себебі АИТВ-да иммундық жүйе зардап шегеді және дене басқа инфекцияларға сезімтал болады. Олардың ішіндегі ең ауыры туберкулез болып саналады.
Дәрігердің айтуынша, АИТВ-мен өмір сүретін адамның иммундық жасушалары төмен болған кезде, туберкулезге шалдығу қаупі айтарлықтай артады.
Сондықтан Сіздің мәртебеңізді уақытында біліп, антиретровирустық препараттарды қабылдауды бастау өте маңызды. Қажет болған жағдайда АИТВ-мен өмір сүретін адамдарда туберкулездің алдын алу мақсатында арнайы емдеу курсынан өту керек.
Туберкулезді жұқтырмау үшін медицина қызметкерлері мынадай кеңес береді:
- белгіленген кестеге сәйкес екпе алу;
- флюорографиялық тексеруден жылына кемінде 1 рет өту;
- белсенділік пен демалыс режимін сақтау;
- теңгерімді тамақтану;
- үнемі спортпен шұғылдану;
- ашық ауада жиі болу;
- темекі шегуге болмайды және Сіздің ортаңызда темекі шегуге жол бермеңіз;
- үй-жайларды желдету;
- ылғалды тазалауды жүйелі түрде жүргізу;
- жеке ыдыс-аяқ пен гигиена құралдарын қолданыңыз;
- жеке гигиенаны сақтау (яғни көшеден оралғаннан кейін, көліктен, дәретханадан, тамақтанар алдында қолды міндетті түрде жуу);
- сезім әрекеттеріңізді бақылап, күйзелістеріңізді жеңе біліңіз.
